Bitlis’in Adilcevaz ilçesindeki baston ustası Cumali Birol'un, zümrüt, yakut, safir, gümüş ve sedefle yaptığı baston, 75 bin lira fiyatla Türkiye’nin en pahalı bastonu olma unvanına sahip oldu.

Yaklaşık 6 ayda üretilen baston yapımında zümrüt, yakut, safir, gümüş ve sedef kullanılırken, bastonun gövdesi 500 yıllık ceviz ağacından yapıldı. Baston ustası Cumali Birol, 2 bin 500 liradan başlayarak 75 bin liraya kadar çıkan bastonların üretimlerinin özel koleksiyon ve kişiye özel üretim olduğunu söyledi. Birol, özel yapım koleksiyon ürünlerinin 2 bin 500 TL’den başladığını belirterek "25 bin dolara kadar yükseliyor. Bu bastonların özelliği ceviz ağacı, manda boynuzu, sedef ve gümüşten oluşuyor. Bazı bastonlarımız gül ağacı ve 8,5 metre gümüşten yapılıyor.

Koleksiyonumuzun en pahalı ve nadide ürünü yaklaşık 500 yıllık ceviz ağacından yapılmıştır. Bu gümüş tellerin içine sedef, sedefin içine yakut ve zümrüt işlenmiştir. Sap kısmında manda boynuzu, boğaz kısmında ise koçboynuzu kullanılmıştır. Bu kısımlarda yine zümrüt, yakut, safir ve sedef kullanılmıştır. Bu bastonumuzun yapımı 6 ayı aldı. Bireysel ürün çalışıyoruz, aynı zamanda kişiye özel ürünlerimiz var” dedi.

“EBRU SANATIYLA BASTON SANATINI BİR YERDE BULUŞTURDUK”
Baston sanatına birde ebru sanatını eklediklerini ifade den Cumali Birol, “Dünyada ilk kez 2007 yılında ebru sanatını bastona uyguladık. Bastonculuk sanatı ile ebru sanatını bir yerde toplamaya başladık. Bu da turistik hediyelik bir eşya olarak ortaya çıkmış oldu. Bundaki amacımız hem geleneksel ebru sanatını yaşatmak hem de baston sanatını ayakta tutabilmektir. Yaptığım bu baston aynı zamanda Fransız televizyonunda yaklaşık yarım saat yer buldu. Yabancıların çok ilgisini çekiyor. Özellikle boyanın su üstündeki dansını ifade ediyoruz. Bu da gerçek manada Osmanlı ve Selçuklu Türk eserlerimizi tekrar yaşatıp gün yüzüne çıkarmak bizim boynumuzun borcudur” diye konuştu.

“EL SANATINDA SABIR ÇOK ÖNEMLİDİR”
Cumali Birol, baston yapımında genelde manda, sığır ve koçboynuzu kullandıklarını belirterek şunları söyledi:
“İnce olan boynuzları 10 gün önce çöpe atıyorduk. İnce oluşundan dolayı baston kullanamıyorduk. Ancak bir gün çay içerken bana bir ilham geldi. Allah’ın yaratmış olduğu her şey bir doğa harikasıdır diyerek, bunları nerede kullanabiliriz diye düşündüm ve bu şekilde kalemlik yaptım. Aynı zamanda yanımızda kurs gören yamak ve çırakların sabrını ve sebatını ölçüyor. Çünkü bunlara zımpara yapmak gerekiyor. El sanatında sabır ve sebat çok çok önemlidir. Çırakların el tekniğine tam olarak alışması için önce sabretmesini bilmesi gerekiyor.” 

Bastonculuk sanatının yok olmaya yüz tutmuş sanatlardan biri olduğuna değinen Birol, sözlerine şöyle devam etti:
“Bastonculuk sanatı günümüzde yok olmaya yüz tutmuş sanatlar arasındadır. Biz bunu yaşatmaya çalışıyoruz ama ne kadar çaba sarf edersek edelim birçok geleneksel el sanatı ustalarımız mesleğini bırakmak zorunda kaldı. Kimi teknolojiye yenik düştü, kimi günün şartlarına göre bıraktı. Fakat biz bunu yaşatmaya çalışıyoruz. Adilcevaz’da 3’ncü kuşağız. Adilcevaz’da 8 aile bu meslekten ekmek yiyordu. Bu sanatı bıraktılar. Bunun yanı sıra biz aileden 3’ncü kuşağız."

Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki problemlerin terör olaylarından kaynaklı olduğunu, 8-9 aydır işlerin durma noktasına geldiğini anlatan Birol, sözlerini şöyle tamamladı:
"Biz bunları yansıtmak istemiyoruz, ama netice itibari ile Türk el sanatı ve sanatkarları olarak bu işin acilen durması ve bertaraf edilmesi noktasında çaba sarf edilmesi gerektiğine inanıyoruz. Netice itibari ile bu sanatlarımız yok olursa, ister istemez milyon harcasanız ustaları geri getirme şansımız biraz zorlaşıyor. 8-9 aydır atölyemizde iş gitgide ağırlaşmaya başladı. Aynı zamanda üretimi hemen hemen durdurma noktasına geldik. Çünkü terör olmadığı zaman tur geliyordu satış yapabiliyorduk. Biz, Doğu Anadolu’da yaşıyoruz. Van gölü havzasında yaşıyoruz ve bunun böyle olmasına kesinlikle karşıyız. Buna kimsenin hakkı yoktur, çünkü bu olaylar esnaf ve çalışanlara büyük bir darbe vurdu.”