Kayseri İl Sağlık Müdürü Ali Ramazan Benli, havaların soğumasıyla birlikte vatandaşlara soba kullanımında dikkat edilmesi gereken konular hakkında bilgiler verdi.

Havaların soğuması ile evlerin ve işyerlerinin yeterince havalandırılamaması, soba ve benzeri ısınma araçlarının kullanımını daha önemli bir hale getirdiğini kaydeden Benli; "Soba kullanımının yaygın olduğu ilimizde ve genelde ülkemizde Lodos ve Kıble tipi şiddetli rüzgârların estiği günler ile pencere ve kapıların açılamadığı soğuk dönemlerde baca gazlarının tütmesi ile başta karbon monoksit olmak üzere bazı yanma ürünleri öldürücü etki göstermektedir. Bahsedilen dönemlerde baca gazları karbon monoksit nedeni ile görülen zehirlenme vakaları halk sağlığını tehdit eden bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Karbonmonoksit; renksiz, tatsız, kokusuz, yanıcı zehirli bir gazdır. Vücuda solunum yolu ile girer ve doğrudan kana geçerek oksijen alımını engellediği için zehirlenme ve ölüme neden olur. Havagazı, kömür vb ısıtma amacıyla kullanılan her tür soba ve ocakta yanma sırasında oluşur. Karbonmonoksit zehirlenmeleri sıklıkla; kapalı ortamlarda açık ocaklar, bacası çekmeyen soba, şofben, bacasız gaz sobalarında yakıtın iyi yanmaması nedeni ile meydana gelir. Karbonmonoksitle meydana gelen zehirlenmelerde kısa süre içerisinde tıbbi müdahale yapılmazsa, zehirlenmeler ölümle sonuçlanabilir. Karbonmonoksit zehirlenmesinin, mutlaka hastanede tedavi edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle Sağlık Bakanlığı'na bağlı, ücretsiz aranabilen Zehir Danışma Merkezi'nin 114 olan telefon numarası aranılarak zehirlenmelerde yapılacak ilkyardım hakkında gerekli bilgi alınmalıdır" dedi. Benli; gaz zehirlenmeleri konusunda uyulması gereken kurallar ve alınacak önlemlerini ise şöyle sıraları;

"Kullanılan her türlü ısıtma cihazının kalite belgesine sahip olup olmadığına dikkat edilmeli. Kullanılan yakıtın standartlara uygunluğu kontrol edilmeli, izin belgesi olmayan satıcılardan kömür alınmamalı. Aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralacağı, soba içinde düzensiz ısı dağılımı nedeniyle de baca çekişi zayıflayacağı için soba yakılırken aşırı doldurulmamasına dikkat edilmeli. Sönmekte olan sobaya asla tutuşması güç yakıtlar konulmamalı, yakıt yavaş yavaş ilave edilmeli, yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmamalı. İyi ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbonmonoksit zehirlenmesi riski artacağından soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalı. Özellikle alçak basınçlı lodoslu havalarda ölüm olaylarında artış görüldüğünden bacalar standartlara uygun değilse alçak basınçlı havalarda soba yakılmamalı, yakılması zorunlu ise gece yatarken mutlaka tam olarak söndürülmeli. Soba borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalı. Sobanın bulunduğu yer sürekli havalandırılmalı. Bacalar standartlara uygun ve yalıtımlı olmalı, düzenli olarak temizletilmeli. Dumanın geri tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının çatının en üst noktasından 1 m daha yüksekte olması sağlanmalı ve baca şapkası mutlaka takılmalı. Binaların yangından korunması yönündeki mevzuat hükümlerine uyulmasına özen gösterilmelidir."

Sofben kullanımında dikkat edilmesi gereken hususlara da dikkat çeken Benli; "Alınan cihazın kalite belgesi ve garantilerine dikkat edilmeli. Şofben mutlaka bacaya bağlanmalı, baca bağlantısı olmayan (bina aydınlığına v.b. bağlı) şofben asla çalıştırılmamalı. Şofbenin monte edileceği mekan yeterli büyüklükte olmalı, şofben mümkünse banyo yerine balkona veya başka bir havadar mekana takılmalı, şofbenin montajı mutlaka yetkili servis tarafından yapılmalı. Şofben zehirlenmeleri genellikle gaz kaçaklarından değil, yeterli havalandırma yapılmayan yerlerde yetersiz hava ve yetersiz yanma sonucunda oksijen oranının düşmesi ve karbonmonoksit oranının yükselmesiyle gerçekleştiği için şofbenin kullanıldığı yere sürekli temiz hava girmesi sağlanmalı. Bacalar yatak odalarından, merdiven sahanlığından, bina girişlerinden, havalandırma boşluklarından, çatı arasından, banyo ve tuvaletten geçirilmemeli. Konutlarda gaz kaçaklarına karşı uygun yerde detektör bulundurulmalı. Şofbende gaz kaçağı hissedildiğinde; Öncelikle gaz vanası ve tüp dedantörü kapatılmalı, elektrik düğmeleri açılmamalı, açıksa hemen kapatılmalı, kibrit - çakmak gibi alev ve kıvılcım çıkartabilecek hiçbir işlem yapılmamalı, pencereler karşılıklı açılarak ortam havalandırılmalı, hemen şofben servisi aranmalıdır" diye konuştu. Lodos ve rüzgarlı havalarda sobanın yatılmadan önce mutlaka söndürülmesi gerektiğinin de altını çizen İl Sağlık Müdürü ali Ramazan Benli konuşmasını şöyle sürdürdü,

"Lodos esintisinin etkili olduğu süre boyunca gerekmedikçe soba yakılmamalı. Yanmakta olan soba, yatmadan evvel mutlak surette söndürülmeli. Bina yanlarında veya çatı saçak altlarında yürümemeye veya durmamaya özen gösterilmeli. Kopan, sarkan ve yere düşen elektrik hatlarına ve kablolarına yaklaşılmamalı ve 186 numaralı telefondan Elektrik Arıza Servisi'ne bildirilmeli. Çökme veya yangın tehlikesinin bulunduğu durumlarda derhal 110 numaralı telefondan İtfaiye Servisi aranmalı. Ortaya çıkabilecek acil sağlık sorunlarında 112 Acil Çağrı Merkezi aranarak yardım istenmelidir."