İran üzerinden Türkiye'ye yasa dışı yollardan girip güvenlik güçlerince yakalanan kaçak göçmenlerin yakalanıp getirildiği Van’daki İl Göç İdaresi Müdürlüğü'ne bağlı geri gönderme merkezi, kapılarını açtı. 5 ay ile 1 yıl arasında merkezde ağırlanan göçmenlere açılan kurslarda Türkçe, el sanatları, kuaförlük gibi eğitimler veriliyor. Psiko-sosyal destek verilen göçmen çocuklar ise kapalı ve açık alanda oluşturulan oyun merkezlerinde oyun oynayıp, boyama yaparak zaman geçiriyor.

Kaçak göçmen geçişlerinin engellenmesi amacıyla Van'ın İran sınırındaki Çaldıran ilçesinden başlatılan, Ağrı'nın Doğubayazıt ile Hakkari'nin Yüksekova ilçesi hattına kadar uzanan modüler duvar, akıllı kule ve hendek kazım çalışmaları sürerken, güvenlik güçlerinin çalışmaları da sürüyor.

Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı ekiplerince, 2020 yılında toplam 4 bin 282, 2021 yılının ilk 8 ayında 4 bin 261 göçmen kaçakçısı yakalandı. 2020'de bin 100 araca, 2021 yılında 924 araca el konuldu. 2020'de 505 bin 375, 2021'de 280 bin 374 düzensiz göçmenin girişi de engellendi.

Bölgede, kaçak yollardan ülkeye girenler ise yakalanıp Van'daki İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne getiriliyor. İlk olarak müdürlüğe bağlı 'Ön Kabul Merkezinde' üst aramasından geçirilip, soruşturmaları yapılarak parmak izleri alınan göçmenler, 48 saat sonra da Edremit ilçesine bağlı Kurubaş Mahallesi'ndeki Geri Gönderme Merkezine gönderiliyor. 5 ay ile bir yıl arasında merkezde ağırlanan göçmenlere burada her türlü imkan sağlanıyor. Gelen göçmenlere açılan kurslarda Türkçe öğretilip, el sanatları, kuaförlük gibi meslekleri de öğretilmeye çalışılıyor. Göçmenlerle birlikte gelen çocuklara ise psiko-sosyal destek veriliyor. Göçmen çocuklar, kapalı ve açık alanda oluşturulan oyun merkezlerinde oyun oynayıp, boyama yaparak zaman geçiriyor. Göçmenlerin bazıları da kendileri için açılan kütüphanede kitap okuma fırsatı buluyor. 

VAN, DÜZENSİZ GÖÇÜN EN YOĞUN OLDUĞU İL

İl Göç İdaresi Müdürü Cuma Omurca, yaptığı açıklamada, düzensiz göçmenler açısından Van'ın Türkiye'nin en yoğun ili olduğunu, giriş güzergahı olarak kullanılan Van'da, valilik ve çeşitli bakanlıklarla koordinasyon içerisinde çalıştıklarını belirterek, şöyle konuştu:

"Van'da hem göçmenlerin ülkemize illegal yollardan girişinin engellenmesi, yakalanması, aynı zamanda da bu insanların insani şartlarda geri gönderilmesi için koordinasyon içerisinde yoğun bir çalışma yapıyoruz. Bu çalışmaları, valiliğin bütün birimleri ve farklı bakanlıklarla birlikte yürütmekteyiz. İllegal girişlerin önüne geçilmesi için sınıra duvar örülüyor. Buradaki amaç şu: gelen düzensiz göçmenleri engellenmesi bilinci olmakla beraber Afganistan'daki düzensiz göçün engellenmesi, oradaki hareketin önüne geçilmesidir.



Göçmen kaçakçıları ile mücadelede bu insanlar bir vesileyle Türkiye'ye girmeye çalışırken, bunları kötü şartlarda barındıran, daha sonra bunlar üzerinde kazanç sağlayan bir illegal yapı var. Bu yapının çözülmesine yönelik mücadele de söz konusudur. İllegal yollarla Türkiye'ye girmeyi başaran düzensiz göçmenler ise yakalandıkları yerde ilk başta sağlık kontrolleri yapılır, daha sonra parmak izi yaparak daha önce ülkemize giriş yapıp yapmadığı ve herhangi bir suça karışıp karışmadığı kontrol edilir. Herhangi bir suçu çıkmazsa parmak izi fotoğrafları ve biyometrik verileri alınarak Ön Kabul Merkezine girişi yapılır, buradan da 48 saat içerisinde Geri Gönderme Merkezi’ne gönderiliyor. Buraya getirilen her yabancı uyruklu için idari gözetim kararı alınır. İdari gözetim kararı alınan göçmenler belli bir süre sonra ülkelerine geri gönderiliyor."

GÖÇMENLER MESLEK ÖĞRENİYOR

Geri Gönderme Merkezinde barınan göçmenlere her türlü imkanın sağlandığını anlatan Omurca, "Burada kalan yabancı uyruklulara 3 öğün yemek veriliyor. Göçmenler ayrıca sağlık, eğitim ve sportif faaliyetlerinden de faydalanıyor. Burada kalan yabancı uyruklu insanlara, insani şartlarda muamele ediyoruz. Geçen yıl bir tekne kazası yaşandı. Bu tekne kazasında ölen göçmenler 15 gün boyunca Adli Tıp Merkezi’nde muhafaza edildi. Herhangi bir yakın akrabası olmayan düzensiz göçmenler DNA ve fotoğraf örnekleri alınarak definleri gerçekleştiriliyor.



Definin ardından herhangi bir akrabası bize başvurursa biz o cenazeyi alıp uçakla ülkesine kadar gönderiyoruz. Buraya gelen düzensiz göçmenin hangi ihtiyaçları varsa biz karşılıyoruz. Merkezde Türkçe, el sanatları ve berberlik kursları da veriyoruz. Buradaki amaç, bu göçmenler ülkelerine döndüklerinde kendi hayatlarını idame ettirmeleridir" diye konuştu.

TÜRKÇE'Yİ GERİ GÖNDERME MERKEZİ'NDE ÖĞRENDİ

Yurda yasa dışı yollarla giriş yaptıktan sonra yakalan Muhammed Mesut Rahimi (23) ise 3 aydır kaldığı merkezde her türlü ihtiyacının karşılandığını söyledi. Rahimi, "Ülkemizde şu an savaş var. Savaş nedeniyle Türkiye'ye kaçtım. Şu an geri gönderme merkezindeyiz. Allah razı olsun bize çok iyi bakıyorlar. Burada Türkçe kursuna gidiyoruz. Kitap okuyoruz, spor yapıyoruz. Sağlık sorunu olanlara da doktorlar yakından ilgileniyor. Türkçeyi buradaki kursta öğrendim. Ülkemize geri dönmek istemiyoruz, çünkü orada savaş var. Savaştan korkuyoruz." dedi.

YABANCI UYRUKLULAR, KİMSESİZLER MEZARLIĞINDA TOPRAĞA VERİLİYOR

Bu arada, Türkiye sınırına yasa dışı yollarla geçen kaçak göçmenlerin yolculukları kimi zaman dramla sonuçlanıyor. Göçmen kaçakçıları tarafından getirildikleri araçlarda, tekne ile Van Gölü'nde yolculuk yaparken ya da kışın dondurucu soğuğunda sınırda donarak hayatını kaybedip, sahipleri çıkmayan göçmenler de Van'daki kimsesizler mezarlığında defnediliyor. 2019'dan bu yana 100'ün üzerinde kaçak göçmen, kimsesizler mezarlığında defnedildi. Yabancı uyruklarının mezar taşları ise numaralandırılıp, nerede öldüğü yazılıyor.