Yayınlandığı 2005 yılından bu yana Web of Science veritabanındaki Türkiye adresli yayınlardan en çok atıf alan, Yükseköğretim Kurulu Üyesi ve ERÜ Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Derviş Karaboğa tarafından 2005 yılında önerilen, sürü zekâsı hakkında önde gelen algoritmalardan biri olan ve gerçek bal arılarının kolektif yiyecek arama davranışlarından esinlenen Yapay Arı Koloni (Artificial Bee Colony – ABC) Algoritması, 20.yıl dönümünde geldiği son aşamanın değerlendirilmesi ve güncel gelişmelerin paylaşılması amacıyla Erciyes Üniversitesi (ERÜ) Mühendislik Fakültesi tarafından “Yapay Arı Koloni (ABC) Algoritması Çalıştayı”nda ele alındı.

Fakülte Konferans Salonu’nda düzenlenen çalıştayın açılışına; ERÜ Rektörü Prof. Dr. Fatih Altun, Kayseri Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Kurtuluş Karamustafa, Yükseköğretim Kurulu Üyesi ve EERÜ Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Derviş Karaboğa, ERÜ Genel Sekreteri Prof. Dr. İbrahim Narin, Kayseri Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Dr. Ufuk Sekmen, Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ahmet Alper Öner, Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Nafiz Kahraman ile akademisyenler ve öğrenciler katıldı.

Etkinliğin açılışında konuşan Rektör Prof. Dr. Fatih Altun, Erciyes Üniversitesi’nin 19 fakültesinin çok çeşitli değerler içerisinde ilerlemekte olduğunun altını çizdi.

Erciyes Üniversitesi’nin sadece Türkiye’de değil dünya sahnesinde yer alan bir üniversite olduğunu belirten Rektör Prof. Dr. Altun, “Özellikle sağlık alanında aşı çalışmaları ile Covid-19’a karşı olarak ürettiğimiz yerli aşımız TURKOVAC aşımızın dışında Kırım Kongo Kanamalı Ateşli virüsüne karşı geliştirdiğimiz aşımızda da faz çalışmalarımız devam ediyor” dedi.

ERÜ Genom ve Kök Hücre Merkezi GENKÖK’te kök hücre üretimine başladıklarına dikkat çeken Rektör Prof. Dr. Altun, “Biz, GENKÖK’te son 3 yıldaki gayretlerimizle kök hücre üretimini başlatan ve kök hücre üretimini de şu anda 13-14 hastanemizde hastaya uygulayan bir üniversiteyiz. Organ yenileme çalışması ile ilgili ortaya konulmuş olan kök hücre çalışmalarında çok iyi neticeler almaya başladık. Sadece Kayserimizde değil, ülkemizdeki sağlık alanına bir destek hizmeti olarak vermeye gayret ediyoruz. Üniversite olarak, Sağlık Bakanlığımızın onayı ile kök hücre tedavi sürecini devam ettiriyoruz. Bununla da yetinmiyoruz. Eksozom üretimine de başlamış durumdayız” diye konuştu.

Üniversite olarak sadece ulusal boyutta değil, uluslararasılaşmada da etkin adımlar atmaya devam ettiklerini belirten Rektör Prof. Dr. Altun, şunları kaydetti: “Yükseköğretim Kurulu Başkanımız Prof. Dr. Erol Özvar hocamızın 2030 vizyonu doğrultusunda ortaya koymuş olduğu çalışmaları dikkate alarak, biz sadece üniversite içerisinde sürdürülebilirlik kalkınma hamlesinin yanında dijitalleşme süreçlerinde de çok etkin faaliyetler yürütüyoruz. Özellikle yapay zekâ araştırma merkezimize sağlamış olduğumuz katkılar ki oradan elde edeceğimiz çıktıları da heyecanla bekliyoruz, güdümlü projelerle çok büyük mali fonlamalar sağlamış durumdayız. Bunlardan da ben çok olumlu sonuçları olacağını düşünüyorum. Sadece ulusal boyutta değil, uluslararasılaşmada da etkin adımlar atıyoruz.”

Düzenlenen çalıştayın Mühendislik Fakültesi’nde düzenlenmesinin önemli olduğunu vurgulayan Rektör Prof. Dr. Altun, sözlerini şöyle sürdürdü: “Erciyes Üniversitesi yönetimi olarak, bilimsel faaliyetler ve kongre süreçlerini her daim desteklemekle birlikte Prof. Dr. Derviş Karaboğa hocamızla beraber hareket ediyoruz. Akademik çalışmalarını devam ettiren birer akademisyen olarak heyecanla takip ettiğimiz bir süreç. Arı kolonisi modellemesi olarak ortaya konulan algoritmanın an itibariyle sadece ulusal boyutta değil, uluslararası boyutta ses getirmesi de bence son derece önemlidir. Çok haklı bir gururdur. Ben burada da emeği geçen herkesi çok tebrik ediyorum. Bu çalıştayın ben gerçekten güzel sonuçlar olacağını düşünüyorum. Bu alanda lokomotif bir etkiye sahip olacağını düşünüyorum. Çünkü ortaya konulan vizyon itibariyle de gerçekten gerek yapay zeka alanında olsun gerek Yükseköğretim Kurulu olsun, Cumhurbaşkanlığımızın ortaya koymuş olduğu vizyon doğrultusunda güzel sonuçlar elde edeceğimizi düşünüyorum.”

Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ahmet Alper Öner de konuşmasında fakülte olarak çalıştaya ev sahipliği yapmaktan dolayı mutlu olduklarını belirterek, “Biz akademisyenlerin en çok hayıflandığı konulardan biri yaptığımız çalışmaların, yaptırdığımız tezlerin, projelerin bir ürüne, elle tutulur bir hale gelmemesi. Ne yazık ki tozlu raflarda yerini almasından hayıflanırız. Böyle bir ürün geliştirilmiş olması ve yirmi yıl da hala böylesine güncel olması gerçekten güzel” diye konuştu.

Çalıştay eş başkanı Prof. Dr. Bahriye Akay ise konuşmasında ABC algoritmasının doğadan esinlenen zekanın en başarılı örneklerinden biri olarak mühendislikten biyoinformatiğe, savunma sanayinden enerji sistemlerine, sağlık bilişiminden yapay zekaya kadar birçok alanda kendine sağlam bir yer edindiğini söyledi.

Prof. Dr. Akay, “Değerli katılımcılar, bilim ancak tutkuyla ve paylaşımla büyür. Hepimiz bilimin ışığında üretmek ve paylaşmak zorundayız. ABC algoritmasının temel aldığı arılar aslında bize doğadaki bu uyumu, iş birliği ve paylaşımın önemini bizzat göstermekte. Dolayısıyla bizler arılar gibi bilimde bilimi uygularken paylaşmak durumundayız” şeklinde konuştu.

Açılış konuşmalarının ardından çalıştayın ilk oturumunda YÖK Üyesi ve ERÜ Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Derviş Karaboğa “Türkiye’nin Algoritması: Yapay Arı Koloni (ABC) Algoritması, Dünü ve Bugünü” konusunda sunum gerçekleştirdi.

Yapay Arı Kolonisi hakkında katılımcılara bilgi veren Prof. Dr. Karaboğa, “Bakın optimizasyon kavramı çok değerli. Sosyal yaşamımızda optimizasyon yapmazsak, mesleki yaşamımızda optimizasyon yapmazsak yine çok kullandığımı kullanıyorum, uyku hali hariç eğer optimizasyon yapmıyorsak, karar verirken, herhangi bir probleme çözüm üretirken, o zaman büyük ihtimalle yanlış içerisindeyiz. Başarılı olmak için kesinlikle en iyileme yapmak, yani optimizasyon yapmak gereklidir” şeklinde konuştu.

Prof. Dr. Karaboğa’nın sunumun ardından Prof. Dr. Bahriye Akay tarafından “Meta-Sezgisel Algoritmalara Yönelik Eleştiriler ve ABC Algoritması”, Doç. Dr. Beyza Görkemli Bayram tarafından ise “ABC Programming (ABCP) ve Uygulamaları” konuları anlatıldı.

Konya Teknik Üniversitesi Prof. Dr. Mustafa Servet Kıran’ın başkanlığında gerçekleştirilen ikinci oturumda ise Prof. Dr. Muhammet Deveci tarafından “Çok Katmanlı Hava Savunması Sistemlerinin Organizasyonunda Yapay Arı Kolonisi Algoritmasının Kullanımı”, Doç. Dr. Selçuk Aslan tarafından “Biyoinformatik Alanında ve İlaç Tasarımında ABC Algoritması”, Prof. Dr. Mustafa Sönmez tarafından ise “İnşaat Mühendisliğinde ABC Algoritması Uygulamaları” konularında sunumlar gerçekleştirildi.

Çalıştayın üçüncü oturumunda da Prof. Dr. Mehmet Emin Aydın “ABC Algoritmasında Takviyeli Öğrenme ile Adaptif Operatör Seçimi”, Dr. Öğr. Üyesi Burcu Kartal “ İşletme ve Sosyal Bilimlerde ABC Algoritması”, Prof. Dr. Doğan Aydın tarafından “ABC-X: Yapay Arı Kolonisi Algoritmalarının Otomatik Tasarımı için Bileşen Tabanlı Bir Çerçeve”, Prof. Dr. Deniz Üstün tarafından ise “Bilgi Güvenliğinde ABC Algoritmasının Kullanımı; Görüntü Şifreleme için Yapay Arı Kolonisi Algoritması ile 2B ZST Kaotik Harita Parametre Optimizasyonu ve Yerine Koyma Kutusu (S-Box) Tasarımı” konularında sunumlar yapıldı.

Çalıştayın son oturumunda ise Prof. Dr. Mustafa Servet Kıran tarafından “Algılayıcı (Perceptron) Ağı Tasarımına Yapay Arı Kolonisi Yaklaşımı: Topoloji, Aktivasyon ve Eğitim” ve Doç. Dr. Çağlar Baydoğan tarafından da “Mimarlıkta ABC Algoritması” konularında katılımcılara bilgi verildi.

 

 

Değerlendirme ve kapanış oturumunun ardından çalıştay sona erdi.