Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ile bir araya geldi. Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma ofisindeki görüşme basına kapalı olarak yaklaşık 1.5 saat sürdü. İki bakan toplantının ardından açıklama yaptı.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, açıklamasında şunları söyledi:

“Resmi olarak ağırladığım ilk misafirim ve heyet. Bu da anlamlıdır iki komşu  kardeş ülke arasında bunun gerçekleşmesi de elbette anlamlıdır. Bugün kendisiyle ve heyetlerimizde kapsamlı verimli görüşmeler gerçekleştirdik, samimi bir ortamda öncelikle ikili ilişkilerimizi ele aldı ve  pandemi sürecinde gösterdiğimiz, bundan sonraki süreçte ticaretimizin artması ve var olan lojistik konuların hepsinin halledilmesi ve gelecek hedeflerimizle birlikte yürümemiz bakımından da devam ettirmemiz gerekiyor, bu konuda hemfikiriz. Özellikle sınırlarda geçişleri sağlamaya başladık, sınırları açtık ama yolcular için hem hava yolu hem de sınırdan geçişler içinde çalışmaya devam edeceğiz. Bu özellikle önümüzdeki süreçte turizm sektörü içinde her iki taraf için de önemli uçuşların da zaten 1 Ağustos itibariyle açılması planlanıyor bir aksilik olmazsa. Karşılıklı güven, ortak fayda temelinde bundan sonra da ikili ilişkilerimizi geliştirmek için birlikte çalışmaya devam edeceğiz. Bir İran ziyaretimiz vardı Sayın Cumhurbaşkanımız Erdoğan ile birlikte, yüksek düzeyde stratejik konsey toplantısını gerçekleştirmek için. Pandemi sebebiyle bunu ertelemek durumunda kalmıştık ve pandemiden sonra en kısa süre içinde, Cumhurbaşkanımız ziyaretini gerçekleştirerek, bu zirveyi de inşallah yine hayata geçireceğiz. Burada kapsamlı bir şekilde ilişkilerimizi ve ilişkilerimizin geleceğini ele alacak, özellikle Astana formatında biliyorsunuz dönem başkanlığı da İran'daydı ve bu zirvenin de uygun bir zamanda gerçekleştirilmesi konusunda birlikte çalışacağız. Video konferansla bir toplantı yapacağız ama bir sonraki zirveye İran ev sahipliği yapacak. Onu da inşallah İran'da gerçekleştireceğiz. Tabii bölgemizde istikrarsızlık var, devam ediyor, terör var, hepimize yönelik, terör hepimizin düşmanıdır ve terörle mücadele dahil güvenlik konularını da ele aldık. Bu konularda önümüzdeki süreçte çalışmaya devam etmemiz lazım. Suriye'deki durumu sizler de yakından takip ediyorsunuz. Türkiye, İran ve Rusya olarak özellikle Astana ve Soçi formatında uzun süredir çaba sarf ediyoruz. Bunların faydasını gördük ama şimdi oturup bundan sonraki süreçte Suriye'ye kalıcı istikrarı barışı getirmek için ne yapmamız gerektiğini somut somut konuşup adım atmamız lazım. Bunlardan bir tanesi de anayasa komisyonu. Ağustos ayında anayasa komisyonunun toplanması öngörülüyor, bunun da başarılı olması gerekiyor ve bu konularda birlikte çalışmaya devam edeceğiz. İran'ın istikrarı huzuru bizim için de önemli dolayısıyla biz her zaman söylüyoruz burada bir kere daha vurgulamak istiyorum; İran'a yönelik taraflı yaptırımlara karşıyız. Esasen şu pandemi bize bir şey öğretti ki; bugün her zamankinden daha fazla iş birliğine ve dayanışmaya, sadece bizim bölgemiz için söylemiyoruz, dünya için ihtiyaç var. Tek taraflı adımlar ve yaptırımlar yerine birlikte çalışma ve hoşgörü, kültürünü ön plana çıkararak, dayanışmayı arttırmamız gerekiyor ve pandemi sonrasında da bu ihtiyaç daha da çok ortaya çıkacaktır. Önümüzdeki süreçte işbirliğini kendi aramızda sürdüreceğiz birlikte çalışmaya devam edeceğiz. Sadece Suriye değil bölge bölgede diğer sorunlar da var. Libya var, Yemen var diğer taraftan İsrail hükümetinin, Filistin topraklarını işgal etme planı ve kararı var. Buna karşı da mücadeleyi birlikte sürdüreceğiz. Gerek İslam İşbirliği Teşkilatı çatısı altında gerekse uluslararası diğer platformlarda, diğer uluslararası örgütler dahil ve uluslararası toplumla birlikte. Ama İran ve Türkiye olarak bu mücadeleyi sonuna kadar sürdüreceğiz. Bundan sonra da bu iş birliğimizi daha da güçlendireceğiz.”

“ÇABALARIYLA BU AYIN SONUNA KADAR İRAN'IN DOĞALGAZ AKIŞI TÜRKİYE'YE YENİDEN BAŞLAYACAK”

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif de dünyada  bütün ülkelerin birbirine bağlı olduğunu ve tek taraflı politikaların hiçbir zaman sorunların çözümü için, bir çözüm için kalıcı bir çözüm yolu olmadığını belirterek, şöyle konuştu:

"Aslında şunu gösterdi çok büyük ve görüntüde çok büyük görünen güçler de bir virüsün karşısında çaresiz kalıyorlar ve buna karşı koyamıyorlar. Bu nedenle bazıları dünyayı yönetiyorum düşüncesine kapılmışlardı, bunun yanlış olduğunu gördüler. Tek taraflı ambargolar tek taraflı politikalar kendi içeriğini ortaya koydu. İnsanların canına karşılık bazı ülkeler yine de kısa vadeli siyasi politikalarını takip ediyorlar. Maalesef ABD bu konuda çok kötü bir geçmiş bıraktı. Hem kendi iç meseleleriyle ilgili, hem pandemiyle ilgili. Burada İran ekonomisine, İran halkına zarar vermek için kendi ambargolarını daha da sıkılaştırdı. Biz Türkiye'de bütün kardeşlerimize teşekkür ediyoruz, Amerika'nın tek taraflı ambargolarının karşısında durdular. Türkiye'ye çok teşekkür ediyoruz bu konuda. Aynı zamanda şunu da gösterdi; biz her zaman diyalog içinde olmalıyız. Birkaç ay pandemiden dolayı yüz yüze görüşmeler bizimle Türkiye'deki kardeşlerimiz arasında azaldı. İran'da ve Türkiye'de şöyle bir duygu oluştu; bu diyalogları bir an önce gerçekleştirmeliyiz. Ben bugün burada olduğum için çok çok mutluyum. Bugün biz bir anlaşma imzaladık kendi diplomatik ilişkilerimizle ilgili özellikle taşınmazlarla ilgili diplomatik taşınmazlarla ilgili bir anlaşma imzaladık. İnşallah birkaç yıldır süregelen bu sorunu bu anlaşmayla çözmüş olacağız. Vatandaşlarımıza bu şekilde yardımcı olacağız aynı zamanda sınırların yeniden açılması konusunda konuştuk. Birkaç gün önce karayolları, ticari yollar açıldı ve inşallah yolcular için de bu yollar açılır. Hem hava yollarıyla, hem kara yollarıyla artık yolcular gidip gelebilirler. Enerji ve doğal gazı konuştuk, şöyle dedik; Türkiye'nin çabalarıyla bu ayın sonuna kadar İran'ın doğalgaz akışı Türkiye'ye yeniden başlayacak. Yaz aylarında Türk halkı ve Türk sanayisi İran'ın doğal gazını kullanabilecek. Ticari tarifeler konusunda gene ikili görüşmeler yaptık ve aynı zamanda çeşitli konular üzerinde işbirliklerimizi nasıl geliştirebiliriz, ekonomik işbirliklerimiz nasıl olur diye konuştuk.  İnşallah Sayın Erdoğan'ın İran'ı ziyaretiyle ve iki ülke arasındaki stratejik işbirliği zirvesinin gerçekleştirmesiyle yolumuza devam edeceğiz. Bölgesel konularda çok iyi iş birliklerimiz olmuştur, bu işbirliklerimiz devam edecektir. İran inşallah yakın gelecekte bir video konferans yoluyla, bir sanal ortamda bu toplantıyı gerçekleştirecek ve ondan sonra da yine fiziki bir şekilde koşullar hazır hale geldiğinde hemen biz bu üç ülke oturup Suriye'nin son gelişimini değerlendirmesi için, Suriye'deki kalıcı bir barışın sağlanması için masaya yatıracağız."

İran Dışişleri Bakanı Zarif ayrıca Afganistan ve Yemen ile ilgili konularında toplantıda gündeme geldiğini belirtti. Zarif, “Libya'da ortak bakış açılarına sahibiz. İran ve Türkiye, Libya konusunda ortak bakış açısına sahipler ve umarız Libya halkının da sorunları acıları bir an önce biter. Libya'da uluslararası desteği olan oradaki meşru devlet olarak bu sorunları çözmeye yolladılar. Yani bizce bu tüm bu sorunları görüşmek, konuşmak bölgemiz için çok çok önemlidir ve bunları komşularımızla görüşmeye ihtiyacımız vardı. Bu şekilde bölgemiz terörizmle mücadele konusunda radikalizmle mücadele konusunda ve istikrarsızlık mücadele konusunda daha başarılı olacaktır. Birlikte halklarımız için daha güzel bir gelecek sağlayacağız” dedi.

LAVROV’UN ZİYARETİ

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, dün ertelenen Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov görüşmesinin sorulması üzerine, şunları söyledi:

“Rusya'yla daha önce de Libya'da ateşkes için çalıştık ve çalışmaya da devam ediyoruz. Bu süreçte de yine Sayın Cumhurbaşkanımız Erdoğan'la Putin Libya'da kalıcı bir ateşkesin tesis edilmesi için birlikte çalışma konusunda mutabık kaldılar. Çalışmaya devam etme konusunda ve bizlerin de Dışişleri ve Savunma bakanları ve istihbaratlar olarak bir araya gelerek bu konuda çalışma yapmamız  talimatını verdiler. Bu doğrultuda biz de Ruslarla temastaydık. Önce bakan yardımcısı düzeyinde ve uzman düzeyinde teknik düzeyde toplantılar gerçekleştirildi. Bu toplantılarda gördük ki temel prensipler konusunda hiçbir görüş ayrılığımız yok Rusya'yla. Ama burada özellikle ateşkesin kalıcı olması için ayrıca ateşkes sonrası, atılacak adımların modelinin detaylı bir şekilde belirlenmesi için görüşmelere devam teknik düzeyde devam edilmesinin daha faydalı olacağına karar verdik. Sadece Rusya, Türkiye arasında bu görüşmelerin devam etmesi önemli değil. Özellikle Libya'yı yönetenler ne diyor ‘Libya'da ateşkes olduğu zaman tabii bu tek taraflı bir şey olmaz, taraflar var bunun içinde kabileler var, farklı görüşler var, farklı tutumlar var. Oturup da tarih ve diğer konularda Türkiye'yle Rusya'nın hiç müzakere etmeden ya da özellikle meşru yönetimin olurunu almadan bir karar vermesi gerçekçi olmayabiliyor. Uygulaması bakımından bunu geçmişte gördük mü? Evet gördük. Putin'le Sayın Cumhurbaşkanımız Erdoğan, İstanbul'da bir ateşkes konusunda mutabakata vardı. O zaman bir tarih belirledik daha sonra tarafları Moskova'ya davet ettik, biz de gittik. Orada şimdi meşru yönetim Saraç bu ateşkes belgesini imzaladı ama Hafter imzalamadı. Ardından bizim desteğimizle Berlin konferansı gerçekleştirildi. Berlin Konferansı'nda bu sefer bizim dışımızda beş ülkenin hepsi vardı. Yine bazı bölgedeki Libya'ya müdahale eden ülkeler de vardı. Başka aktörler de vardı Avrupa ülkeleri vardı ve ortak bir deklarasyon ortaya çıktı. Sonuçta ne oldu tüm bu çabalarımız da bizim sonuç getirmedi. Ruslarla görüşmelerimizde herhangi bir sıkıntı yok. Bu sefer kalıcı bir ateşkes ve bize yani Libya'yı siyasi sürece götürebilecek bir süreç bunun da detaylarını biraz daha konuşmamız lazım. Bunlar netleştikten sonra bakanlar düzeyinde bir araya gelip ortak bir belgeyi imzalamamız lazım. O nedenle teknik düzeyde biraz daha hem kendi aramızda hem de Libyalılarla görüşme konusunda hemfikir kaldık. Dün Lavrov'la iki defa telefon görüşmesi gerçekleştirdik ve erteleme kararını da birlikte aldık. Önümüzdeki süreçte yine bunlar netleşince bir araya gelme konusunda da teyitleştik.”

TÜRKİYE-İRAN YOLCU GEÇİŞİ

Cevad Zarif ise, Türkiye İran arasında yolcu geçişinin ne zaman başlayacağının sorulması üzerine, “Her iki ülke için çok önemli olan bir konu var iki ülkenin ekonomisi. Çok önemli bir konu daha var o da sınırların ticari giriş çıkışlar için açılması. Yani ticaretimizin devam etmesi bizim için çok önemlidir. Zaten bizim demir yollarındaki ticaretimiz devam ediyordu, kesintiye uğramamıştık ancak kara yollarındaki ticaretimizin de önü açıldı. Hava yollarıyla ilgili giriş çıkışlarla ilgili tekrar başlanması için uçuşların tekrar başlanması için yine görüşmelerimiz devam ediyor” yanıtı verdi.